ويژگي سبك هاي معماري
-۱ سبک خراسانی:
با طلوع اسلام ساخت بناهای مذهبی به خصوص مساجد آغاز گردید. سبک خراسانی اولین سبک معماری اسلامی بوده، چون اولین بناها در خراسان ایجاد شده، لذا به سبک خراسانی معروف است. این سبک در قرون اولین (۱ تا ۴ هجری) رایج بوده و تحت تأثیر پلان و نقشه مساجد عربی با ساختمانی ایرانی (پارتی) با فضای ساده (فاقد تزئینات) بنا احداث شده‌اند.
ویژگی های سبک خراسانی:
۱-پلان مستطیل شکل
-۲فضای شبستانی یا چهل ستونی
-۳ساده و بی پیرایه (فاقد تزئینات(
۴-مصالح اولیه خشت خام و آجر
- ۵ فاقد پوشش و تزئینات یا گاهاً پوشش کاهگل
-۶ استفاده از تک منار منفک با مقطع دایره‌ای در شمال بنا
۷-قوس‌های بیضی، تخم‌مرغی، ناری
در سبک خراسانی پلان و نقشه مساجد عربی و ساختمان بنا ایرانی است.
بنای سبک خراسانی:
ارگ بم در کرمان
۹-رباط ماهی یا چاهه در سرخس
-۱۰پل – سد امیر در شیراز
-۱۱مسجد جامع اردبیل
-سبک رازی:
تغییرات اسلوب معماری روندی تدریجی و آرام دارد، آغاز تغییرات در اسلوب خراسانی و نزدیک شدن آن به سبک رازی از دوره‌ی آل زیار و سامانیان صورت پذیرفته است. سبک رازی دومین سبک معماری پس از اسلام در ایران میباشد. که اوج آن در دوره‌ی سلجوقی بوده است.چون اولین بناها در شهر ری (راز) احداث گردیده، به سبک رازی معروف است. از مهمترین تغییرات این سبک حذف فضای شبستانی و ستون‌های آن و احداث ایوان، گنبد با پلان چهار ایوانی میباشد.
اصلی ترین متنوع ترین سبک معماری ایرانی، سبک رازی است.
سبک رازی تحت تأثیر سبک پارسی و پارتی قرار دارد.
روند تغییر مساجد شبستانی به ایوانی
مساجد شبستانی: مانند مسجد جامع فهرج یزد، مسجد تاریخانه‌ی دامغان. مساجد چهار طاقی: مانند مسجد یزد خواست، مسجد جامع اردبیل. مساجد تک ایوانی: مانند مسجد جامع نیریز، مسجد جامع رجبعلی (درخونگاه تهران) مسجد جامع یزد، مسجد جامع سمنان. مساجد دو ایوانی: مسجد جامع زوزن (فریومد خراسان)، مسجد جامع ساوه. مساجد چهار ایوانی: مسجد جامع اصفهان – مسجد امام اصفهان
ویژگی‌های سبک رازی:
۱ -پلان مستطیل شکل
۲ -فضای ایوانی
۳ -مصالح اولیه آجر
۴ -ساخت ایوان ۰پلان ایوان مربع شکل میباشد)
-۵ استفاده از طا ق های جناقی (تیزه دار)
-۶ ساخت گنبد و متعلقات آن (گوشواره و فیلپوش)، گنبدها بر پشت ایوان جنوبی ساخته می‌شده است.
-۷ ساخت زوج مناره بر ایوان جنوبی
-۸ استفاده از تزئینات (گچ‌بری، آجرکاری، گره‌سازی، کاشی خشتی)
بناای سبک رازی:
حرم حضرت عبدالعظیم
- سبک آذری:
با ورود مغولان (ایلخانی) این شیوه معماری آغاز گردید و تا زمان صفویه ادامه داشته است. چون اولین بناها درتبریز احداث گردید به سبک آذری معروف است. دوره‌ی حکومت غازان خان را آغاز سبک آذری می‌دانند.
سبک آذری خود به دو شیوه قابل تفکیک میباشد:
الف: شیوه ی اول سبک آذری مربوط به دوره‌ی ایلخانی به مرکزیت تبریز با ویژگی‌های زیر:
۱ -ساخت بناهای سترگ و عظیم
۲ -توجه به تناسبات عمودی بنا
۳ -ساخت ایوان با پلان مستطیل شکل
-۴ تنوع در ایوان سازی
-۵ استفاده از تزئیناتی چون گچ‌بری، کاشی زرین فام و کاشی نقش برجسته.
ب: شیوه ی دوم سبک آذری مربوط به دوره‌ی تیموری به مرکزیت سمرقند با ویژگی‌های زیر:
۱ -ساخت ساقه (گلوگاه) بین فضای گنبد و گنبد خانه.
۲ -ایجاد سطوح ناصاف در تمامی بنا.
-۳ استفاده از تزئینات کاشی معرق (موزاییک کاری)
دوره‌ی تیموری اوج معماری سبک آذری میباشد.
از بناهای سبک آذری:
پل قافلانکوه
منارجنبان
-سبک اصفهانی:
به شیوه ی معماری دوره‌ی صفویه، سبک اصفهانی اطلاق می شود. چون اولین بنادر شهرهای اصفهان ساخته شده و به سبک اصفهانی معروف است. دوره‌ی حکومت شاه عباس را عصر طلایی سبک اصفهانی می‌دانند.
ویژگی های سبک اصفهانی (تزئینی‌ترین سبک معماری ایرانی)
۱-پلان مستطیل شکل و چند ضلعی ساده
۲-پلان ایوانی
۳ -مصالح مرغوب و بادوام
-۴ در تزئینات بناها از کاشی خشتی، هفت‌رنگ، مقرنس کاری، یزدی‌بندی، کاربندی یا رسمی‌بندی استفاده شده است.
بناهای سبک اصفهانی:
۱ -کاخ چهلستون در قزوین
-۲ کاخ عالی‌قاپو در قزوین
درباره این سایت